In 2021 bracht de raad de volgende adviezen uit:
Waterstof: de ontbrekende schakel
Waterstof vormt een cruciaal onderdeel van de toekomstige klimaatneutrale energie- en grondstoffenvoorziening van Nederland. De raad bepleit daarom in dit advies een actieve inzet op het aanzwengelen van een waterstofmarkt in Nederland. De overheid moet gaan investeren in de benodigde infrastructuur, transportcapaciteit en opslagcapaciteit. Ook is het belangrijk, zo betoogt de raad in het advies, dat de overheid maatschappelijk draagvlak creëert door goed te communiceren over de reden waarom waterstof nodig is.
Digitaal duurzaam
De overheid voert actief beleid om de leefomgeving te verduurzamen en neemt tal van maatregelen in de fysieke leefomgeving om doelen op het gebied van broeikasgassen, klimaat en grondstoffengebruik te bereiken. De digitale kant van de leefomgeving krijgt in het beleid echter onvoldoende aandacht.
De raad vraagt in dit advies aandacht voor de samenhang tussen de duurzaamheidstransities waar ons land voor staat en de verregaande digitalisering van de leefomgeving. Die samenhang is tweeërlei. Aan de ene kant kan digitale technologie helpen bij het realiseren van duurzaamheidsdoelen. Aan de andere kant leiden sommige digitale verworvenheden tot meer grondstofintensieve industrie en tot meer uitstoot van broeikasgassen. In het overheidsbeleid is er nauwelijks aandacht voor dit laatste aspect. De raad doet in het advies aanbevelingen voor actieve overheidssturing op de totstandkoming van een duurzame digitale wereld.
Naar een integraal bereikbaarheidsbeleid
Er is een toenemend besef dat in het bereikbaarheidsbeleid een ‘integrale’ benadering gewenst is. Een integrale benadering gaat verder dan het mogelijk maken van een efficiënte verplaatsing per auto, fiets of openbaar vervoer. Zo’n benadering doet recht aan nieuwe mogelijkheden en innovaties op het gebied van mobiliteit. Ruimtelijke oplossingen en spreiding van mobiliteit over de dag worden in de afwegingen betrokken. Het beleid houdt een open oog voor digitale alternatieven voor fysieke verplaatsingen. Een integrale benadering houdt bovendien rekening met andere opgaven in de leefomgeving, zoals verstedelijking, veiligheid en klimaat. Om te komen tot een integraal afgewogen bereikbaarheidsbeleid doet de raad in dit advies een aantal aanbevelingen aan regering en parlement.
Investeren in duurzame groei
In dit advies concludeert de raad dat het doel van duurzaam verdienvermogen alleen bereikt kan worden als vanuit het Groeifonds uitsluitend geïnvesteerd wordt in activiteiten die passen bij de transitie naar een duurzame economie. Om ook in de toekomst geld te kunnen verdienen, zal de Nederlandse economie immers CO2-neutraal, grondstofarm, natuurinclusief en sociaal rechtvaardig moeten zijn. De huidige, vertrouwde verdienmodellen zullen in de economie van de toekomst niet meer voldoende geld opleveren om welvaart en welzijn op het gewenste niveau te brengen. De raad heeft dit advies op eigen initiatief uitgebracht.
Geef richting, maak ruimte!
De huidige ruimtelijke sturing schiet tekort, zowel inhoudelijk als qua proces. Dit advies bevat aanbevelingen om de gesignaleerde tekortkomingen te verhelpen. Die tekortkomingen vragen niet om aanpassingen van wetgeving, niet om verbouwing van het Huis van Thorbecke en niet om ‘terug naar vroeger’. Maar wel om nieuwe vormen van regie en goede samenwerking tussen overheden, markt, corporaties en uitvoeringsorganisaties waarbij partijen gebruik durven maken van het bestaande ruimtelijk instrumentarium en elkaar onderling aanspreken op het niet halen van doelen. Ontwerpkracht is daarbij nodig om ook een optimistisch en aantrekkelijk toekomstperspectief te schetsen. De urgente grote ruimtelijke opgaven van deze tijd bieden namelijk een kans om Nederland niet alleen beter functionerend, duurzamer en daarmee toekomstbestendiger te maken, maar ook mooier en aantrekkelijker.
Boeren met toekomst
Bij de realisatie van een duurzame landbouw ligt de nadruk op dit moment sterk op het saneren van boerenbedrijven (opkopen, onteigenen) en op het uitvaardigen van steeds gedetailleerdere voorschriften over hoe er moet worden geboerd. De raad vindt dat gelijktijdig ook sterker moet worden ingezet op de boerenondernemers die binnen de randvoorwaarden van duurzaamheid kunnen en willen doorgaan. De overheid moet hen onderdeel van de oplossing laten zijn, door ze zelf verantwoordelijk te maken voor het realiseren van een toekomstbestendig (en in veel gevallen multifunctioneel) bedrijf, dat veerkrachtig genoeg is om beleidsveranderingen aan te kunnen. Ondersteuning van de boeren door de overheid met beleid, geld en kennis is daarbij onontbeerlijk.
Overige activiteiten
Naast de uitgebrachte adviezen, organiseerde de raad in 2021 een online discussiebijeenkomst over zijn advies over waterstof, een online consultatie inclusief publieksonderzoek over het adviestraject kernenergie en zette een online enquête uit ter voorbereiding van zijn advies over natuurbeleid.
Online (publieks) bijeenkomst ‘Waterstof: de ontbrekende schakel’
In januari organiseerde de raad een online discussiebijeenkomst. Het advies werd bij deze gelegenheid aangeboden aan de minister van Economische Zaken en Klimaat, Bas van ‘t Wout. Sandor Gaastra, directeur-generaal Klimaat en Energie, nam het advies namens de minister in ontvangst.
Online consultatie ‘Kernenergie’
Als onderdeel van het adviestraject ‘Kernenergie’ (publicatie voorzien in 2022) heeft de raad een brede open consultatie georganiseerd. Iedereen die dat wilde kon zijn of haar mening geven. Het doel van deze inventarisatie was om in beeld te brengen welke argumenten en afwegingen mensen gebruiken om hun mening te vormen over kernenergie. De uitkomsten zijn onder meer benut bij het opstellen van een representatief vervolgonderzoek naar dit onderwerp.
Online enquête ‘Herijking natuurbeleid’
Tijdens het voorbereidende onderzoek voor het advies ‘Herijking natuurbeleid’ (publicatie 23 maart 2022) heeft de raad het bureau I&O Research gevraagd om onderzoek te doen naar de natuuropvattingen van Nederlanders en naar hun bekendheid met het natuurbeleid. Het onderzoek, uitgevoerd in maart 2021, bestond uit een online enquête die is uitgezet onder een representatieve groep van 2.250 mensen in Nederland van 18 jaar en ouder. Aansluitend zijn door middel van groepsgesprekken bepaalde onderwerpen verder uitgediept. De resultaten zijn gebruikt in het advies.