Aanleiding en adviesvraag
Een gezonde leefomgeving bereiken en in stand houden. Dat is een van de doelen van de Omgevingswet. Hoe dat in het omgevingsbeleid vorm moet krijgen, is voor veel overheden nog onduidelijk. Daarnaast speelt de vraag hoe een brede afweging gemaakt kan worden van belangen bij omgevingsvisies en omgevingsplannen en bij de praktijk van duurzame gebiedsontwikkeling. In dit advies biedt de raad hiervoor handreikingen. De vraag die centraal staat in dit advies luidt:
Hoe kan het omgevingsbeleid voor het stedelijk gebied zo worden ingericht dat gezondheidswinst wordt geboekt? Wat vraagt het van de rijksoverheid en decentrale overheden om dit mogelijk te maken
Toelichting
Volgens de raad kunnen Overheden meer gezondheidswinst boeken door niet alleen in te zetten op beschérming (klassiek milieubeleid), maar ook op bevórdering van gezondheid. Gezondheid is namelijk meer dan de afwezigheid van ziekten. De leefomgeving moet ertoe uitnodigen dat mensen meer bewegen, minder stress ervaren, elkaar kunnen ontmoeten en kunnen participeren in de maatschappij. De raad werkt dit in het advies uit in handelingsperspectieven: voor beleid en instrumenten, voor kennis en ontwerp, en voor financiering en sturing.
Versterking van beleid en benutting van instrumenten
Volgens de raad is gezondheidsbescherming in het omgevingsbeleid onverminderd van belang voor een gezonde leefomgeving. Er moet in Nederland ten minste voldaan worden aan geldende milieunormen. Maar om extra gezondheidswinst te boeken is inzet nodig op gezondheidsbevordering via verbetering van de leefomgeving. Zo kan een leefomgeving ontstaan die beweging, ontmoeting en ontspanning mogelijk en aantrekkelijk maakt. Overheden moeten beter samenwerken, opgaven combineren en de instrumenten uit de Omgevingswet optimaal benutten.
Ontwikkeling kennis en ontwerp
Kennisontwikkeling rond gezondheidsbevordering via de leefomgeving is essentieel. De werking van gezondheidsbevorderende maatregelen moet meer onderbouwd worden en lessen uit lokale interventies moeten beter worden gedeeld. Ontwikkel nieuwe hulpmiddelen zoals gezondheidskaarten of stresstesten voor een gezonde leefomgeving. Ontwerpsessies kunnen helpen om partijen vanuit verschillende achtergronden samen te brengen, elkaars taal te leren en gezamenlijk te werken aan creatieve oplossingen voor gezondheidswinst.
Versterking financiële basis en sturing
Bij investeringen in de leefomgeving moet niet alleen het gezondheidsverlies in beeld worden gebracht, maar juist ook de baten. Bij de evaluatie van de Woningwet in 2018 moet aandacht zijn voor de mogelijkheden voor corporaties om meer dan nu te investeren in een gezonde leefomgeving, in leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed. Om de split incentive-problematiek te doorbreken, kunnen gemeenten, zorgverzekeraars en Rijk lokale preventiecoalities sluiten voor een gezonde leefomgeving. Overheden moeten bovendien meer werken in multidisciplinaire teams om de doorgaans gescheiden werelden van gezondheid en leefomgeving bij elkaar te brengen en integraal aan een gezonde leefomgeving te werken.
Datum van publicatie
Op 18 april 2018 heeft de raad zijn advies ‘De stad als gezonde habitat’ aangeboden aan minister Ollongren van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Programma-DG Omgevingswet Erik Jan van Kempen (r) neemt het advies namens de minister van BZK in ontvangst. Rli voorzitter Jan Jaap de Graeff (m) en raadslid Ellen Peper (l) Foto Fred Ernst
Bekijk de foto's van de presentatie van het advies 'De stad als gezonde habitat'
Creatieve sessies
In september 2017 organiseerde de raad twee creatieve sessies. In deze sessies werd voor drie steden ontwerpend onderzoek gedaan naar de gezonde stad. In het advies deelt de raad de resultaten van deze sessies in een intermezzo. Voor uitgebreide rapportages van de betrokken ontwerpbureaus, zie:
De rapportages zijn gemaakt in opdracht van de Rli. De inhoud ervan valt onder verantwoordelijkheid van de ontwerpbureaus.
Meer informatie
Voor uw reactie of voor meer informatie kunt u contact opnemen met Lianne van Duinen, projectleider, Lianne.vanduinen@rli.nl