Verkenning technologische innovaties in de leefomgeving

Verkenning over de gevolgen van technologische innovaties op de leefomgeving met invalshoek gezonde voeding, efficiënte mobiliteit en slimme gebouwen.
Skyvillage for Los Angeles Skyscraper competion honourable mention 2014

Waarom een verkenning?

Elke dag komen berichten voorbij over nieuwe vindingen. Er lijkt sprake van een versnelling in vindingen doordat inzichten vanuit verschillende kennisgebieden worden gecombineerd. Sommige van die innovaties kunnen ons leven en onze leefomgeving ingrijpend veranderen, denk aan drones, 4D-printen, synthetische biologie, kunstmatige intelligentie. We willen die innovaties niet zomaar op ons af laten komen. We zouden ten minste eens kunnen nadenken over wat de gevolgen zouden kunnen zijn van bijvoorbeeld de 3D-printer, de zelfrijdende auto of in het lab gekweekte hamburgers. Hoe kunnen beleidsmakers rekening houden met dergelijke ingrijpende veranderingen als besluiten over de inrichting van de fysieke leefomgeving vaak voor een lange termijn vastliggen? De centrale vraag van de verkenning is:

Welke impact kunnen technologische innovaties hebben voor het publieke en private domein op het gebied van gezonde voeding, efficiënte mobiliteit en slimme gebouwen?

Snellere dynamiek, intensievere wisselwerking, grotere verwevenheid

De raad constateert in de verkenning dat technologische innovaties elkaar steeds sneller opvolgen en dat ze bovendien steeds meer met elkaar zijn verweven. Er ontstaat een nieuwe, snellere dynamiek en een intensievere wisselwerking tussen technologie en samenleving. Innovaties hebben een steeds grotere invloed op onze manier van leven en op sociale en morele waarden zoals privacy en transparantie, vaak voordat we er met elkaar goed over hebben nagedacht. De Rli ziet een taak voor de overheid om eerder en ook breder maatschappelijk debatten te organiseren over de impact van innovaties op onze waarden.

In netwerken aan de slag

De raad concludeert dat die snellere dynamiek het adaptief vermogen van de overheid op de proef stelt. De overheid zal op een andere manier moeten participeren in bestaande en nieuwe netwerken, omdat de intensievere wisselwerking tussen technologie en samenleving daar wordt vormgegeven. Het is niet meer de markt of de overheid. Overheden, bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties, burgers, ze zullen veel vaker samen in netwerken aan de slag gaan, en afwisselend initiatief en verantwoordelijkheid nemen.

Vijf urgente beleidsvragen

De raad stelt in zijn verkenning vijf urgente beleidsvragen: over het publieke belang van data-infrastructuur, de impact van data op waarden, de organisatie van het maatschappelijk debat, het effect van technologische ontwikkeling op ruimtelijke ordening en infrastructuur, en over de veranderende rol van de overheid.

Publicatiedatum

De raad heeft zijn publicatie ‘Verkenning technologische innovaties in de leefomgeving’ donderdag 22 januari aangeboden aan de ministers Kamp van Economische Zaken, Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu en Blok voor Wonen en Rijksdienst.

Conferentie 'Connecting the Dots' 30 januari Utrecht

Om het debat over de door de Rli geformuleerde beleidsvragen te bevorderen organiseerde de raad op 30 januarie 2015 in Utrecht de conferentie 'Connecting the Dots' Deelnemers - live en online – werden opgeroepen om kritisch mee te denken. Secretaris-generaal Maarten Camps nam namens de minister van Economische Zaken het digitale magazine van de verkenning in ontvangst en gaf een eerste reactie.

Een aantal vooraanstaande denkers en innovatoren gaven hun visie en gingen met de deelnemers in debat. De keynote sprekers waren Prof. Carlota Perez (London School of Economics), Prof. Kent Larson (Massachusetts Institute of Technology), Dr André Kuipers (European Space Agency), Prof. Jaap Seidell (VU University  Amsterdam) en Bryant Walker Smith (Stanford Law School). De dagvoorzitter van de conferentie was Prof. Peter-Paul Verbeek (University of Twente).

Conferentie 'Connecting the Dots': sprekers, presentaties, video en foto's

Meer informatie

Voor uw reactie op dit onderwerp of voor meer informatie kunt u contact opnemen met het Rli-secretariaat via info@rli.nl